Birçok insan günlük hayatının bir parçası olarak bir veya daha fazla reçeteli ilaç alır. Bu ilaçların uzun vadeli sağlık etkileri konusunda endişelenir. Yaygın olarak reçete edilen anksiyete ilacı Xanax ise bunun tipik bir örneğidir.
Bu makale, anksiyete ve depresyon için popüler olarak reçete edilen ilaçları ve uzun süreli kullanımın potansiyel sonuçlarını incelemektedir. İnsanların bu ilaçları kullanmaya başlama konusundaki tereddütlerine ve Xanax gibi bir ilaç reçete edilirken neden genellikle kullanımının sınırlı bir süre için olacağı beklentisine değineceğiz.
Xanax Hakkındaki Endişeler
Anksiyete, konsantre olmayı zorlaştırır. Sürekli korku hissi, işteki ve evdeki görevlerinizi sağlıklı bir şekilde tamamlamanızı engeller. Kalp çarpıntısı, huzursuzluk, nefes darlığı, terleme ve boğazda sıkışma gibi belirtiler olası bir kalp krizi veya daha kötüsü ölüm düşüncesi yaratır.
Tedavi almak istediğinizde, doktorunuz anksiyete karşıtı ilaçlar, özellikle de Xanax kullanmanızı isteyebilir. Bu da çok ihtiyaç duyacağınız rahatlamayı sağlayabilir. Başlangıçta önemli olan tek şey Xanax’ın anksiyeteyi uzak tutmasıdır. Ancak Xanax’ı aylarca ya da yıllarca almak, birçok kişinin uzun vadede sağlığı etkileyip etkilemeyeceğini merak etmesine neden olur ve bu düşüncelere sahip olmak doğaldır. Birçok kullanıcı Xanax’ın kendileri için kötü olup olmadığını merak etmektedir.
Amerika Anksiyete ve Depresyon Derneği, Amerika’da 18 yaşın üzerinde 40 milyondan fazla kişinin anksiyete bozukluğu yaşadığını bildirmektedir. Tedavi olarak da Xanax gibi ilaçlar kullanılmaktadır.
Bununla birlikte Xanax’ın ne kadar süreyle alınacağı ve potansiyel uzun vadeli sağlık etkileri hakkında soruları olanlar için bu bilgiler yardımcı olabilir. Bu sebeple ilk olarak Xanax’ın tanımından ve nasıl çalıştığından bahsedelim.
Xanax Hakkında
Xanax, yaygın anksiyete, fobiler ve panik bozukluk gibi anksiyete ile ilgili bozuklukları tedavi etmek için kullanılan bir benzodiazepin sınıfıdır. Xanax’ın bir diğer adı alprazolamdır, ancak çoğu kişi onu sadece “benzo” olarak adlandırır. (Benzo, Xanax’ın ait olduğu ilaç sınıfı olan “benzodiazepin “in kısaltılmış bir versiyonudur).
Benzo reçete edilmeden önce birçok faktör göz önünde bulundurulmalıdır. Bunlar arasında durumun ciddiyeti, diğer teşhis edilebilir durumlar, benzo kullanım veya kötüye kullanım geçmişi ve olumsuz bir etkileşime neden olabilecek diğer ilaçlar yer alır.
Xanax içeren herhangi bir tedavi planı, tedavi hedeflerine ulaşıldığında kullanımının kesilmesi için bir plan da içermelidir. Xanax en iyi şekilde terapötikler, destek ve tıbbi müdahalelerle birlikte kullanılır. Daha çok anksiyeteyi tedavi etmek için geçici bir destek olarak kullanılır.
Uzun Süreli Xanax Kullanımının Potansiyel Sağlık Etkileri
Beyin Üzerindeki Etkileri
Xanax, kaotik durumlarda sakinlik sağlamada iyi olan bir ilaçtır. Merkezi sinir sistemini yatıştırarak beyninizi ve vücudunuzu rahatlatır. Kalp ve solunum hızı yavaşlar. Bu sakinleştirici etkiler, kişi yeni başa çıkma becerilerini öğrenmeye başladığında tedavinin başlangıcında son derece yararlı olabilir.
Ancak uzun süreli sedasyon hafıza sorunlarına yol açabilir. Bazı raporlar Xanax’ın Alzheimer ve bunama olasılığını artırabileceğini öne sürmektedir. Beyniniz Xanax’ı ne kadar uzun süre kullanırsa o kadar fazla adapte olacak, zihin ve beden boyunca işleyişi yavaşlatmaya devam edecektir.
Uzun süreli Xanax kullanımı zihinsel sağlık sorunlarına da yol açabilir.
Ruh Sağlığı Etkileri
Xanax beyne daha yüksek seviyelerde nörotransmitter dopamin salgılatarak zevk hissetmenizi sağlar. Zamanla bu heyecan beyinde azalır. Hatta bazı kullanıcılar umutsuzluk yaşayabilir ve intihar düşüncelerine kapılabilirler.
Xanax’ı almaya başlamadan önce depresyonda olan kişiler, çoğunlukla bipolar bozuklukla ilişkili olan mani de yaşayabilirler. Depresyon ve mani arasındaki ruh hali değişimleri aşırı olabilir ve günlük işleyişe müdahale edebilir.
Uzun süreli Xanax kullanımı, başlangıçta tedavi etmek için reçete edildiği aynı anksiyete semptomlarını paradoksal olarak artırabilir. Bu fenomenin bir örneği, dozlar arasında artan anksiyetenin geri döndüğü bir durum olan rebound anksiyetedir. Xanax kısa etkili bir ilaçtır ve etkisi sadece birkaç saat sürer. Sağlıklı başa çıkma becerilerinin yokluğunda, ilacın sakinleştirici etkileri her azaldığında anksiyete daha da kötüleşiyormuş gibi hissedilebilir.
Geri tepen anksiyete, insanların Xanax’a bağımlı hale gelmesinin bir nedenidir.
Bağımlılık
Xanax’a karşı tolerans sadece birkaç hafta içinde artabilir.Bu durumda istenen etkiyi hissetmek için daha yüksek dozlara veya daha sık dozlara ihtiyaç duyulacaktır.
Uzun süreli Xanax kullanımının neden olduğu fiziksel bağımlılık, vücudun ilacı sisteminde bulundurmaya alıştığı anlamına gelir. Beyin ve vücut Xanax’sız kaldığını fark ettiğinde yoksunluk belirtileri ortaya çıkar. Vücut artık çalışmak için ilaca ihtiyaç duyar. Yoksunluk semptomları beyinde zihinsel istek, takıntılar ve psikolojik yoksunluklara neden olur. Bu da bağımlılığın açık bir işaretidir.
Ne yazık ki Xanax’ın uzun süreli kullanımı yüksek suistimal oranları ile ilişkili olma eğilimindedir. Her yıl verilen yaklaşık 50 milyon reçete ile kötüye kullanım olasılığı yüksektir.
Maddi Sıkıntılar
Uzun süreli Xanax kullanımı, daha şiddetli yoksunluk etkilerine yol açar.
Xanax’ın yoksunluk belirtileri hem psikolojik hem de fiziksel olabilir. Bu belirtilere örnek olarak uyku sorunları, baş ağrıları, titreme ve nöbetler verilebilir. Diğer semptomlar arasında anksiyete, depresyon, deliryum, halüsinasyonlar, huzursuzluk, paranoya ve beden dışı deneyimler yer alır.
Bu semptomlara ek olarak, uzun süreli Xanax kullanıcıları uzun süreli yoksunluk yaşayabilir. Bu tür yoksunluk uzun sürelidir ve bir yıl veya daha uzun bir süre boyunca gelip giden psikolojik semptom dalgaları üretir.
Xanax kötüye kullanımı, aşırı doz ve ölüm dahil olmak üzere çok daha kötü sonuçlara da yol açabilir.
Aşırı Doz ve Ölüm
Xanax doz aşımı, beyin ve vücut için tüketilen ilaç sayısının neden olduğu toksisiteyi kaldıramadığında meydana gelir. Alınan miktar dışında aşırı doza katkıda bulunabilecek faktörler arasında yaş, kilo, diğer tıbbi durumlar ve Xanax’ın alkol gibi diğer maddelerle karıştırılıp karıştırılmadığı yer alır.
Kasıtsız aşırı doz ölüme yol açabilir. Ulusal Uyuşturucu Bağımlılığı Enstitüsü’ne göre 2019 yılında 9.711 kişi Xanax aşırı dozundan ölmüştür.
Hiç kimse Xanax’ı uzun süre kullanmayı birincil hedefi yapmaz. Birçok kişinin öğrendiği gibi Xanax’ı bırakmanın da tehlikeli ve hayatı tehdit eden sonuçları olabilir. Ancak doğru adımlarla bağımlılığın üstesinden güvenle gelebilirsiniz.