Sentrozom, hayvan hücrelerinde bulunan, hücre bölünmesinde önemli rol oynayan bir organeldir. Sentrozom, birbirine dik olarak yerleştirilmiş iki sentriyolden oluşur. Sentriyol, dokuz adet üçerli mikrotübülden oluşan bir yapıdır.
Bitki hücrelerinde sentrozom bulunmaz. Bunun nedeni, bitki hücrelerinin hücre bölünmesini farklı bir şekilde gerçekleştirmesidir. Bitki hücrelerinde hücre bölünmesi, mitoz adı verilen bir süreçte gerçekleşir. Mitoz sırasında, sentrozom bulunmaz ve hücre bölünmesi, mikrotübüller tarafından sağlanır.
Sentrozom, hayvan hücrelerinde aşağıdaki işlevleri yerine getirir:
- İğ ipliklerini oluşturur. İğ iplikleri, hücre bölünmesi sırasında kromozomların kutuplara taşınmasını sağlar.
- Sentrozomlar, hücrenin hareketini sağlar. Örneğin, sperm hücrelerinin hareketini sağlayan flagellum, sentrozomdan oluşur.
- Sentrozomlar, hücrenin şeklini belirlemeye yardımcı olur.
Bitki hücrelerinde, sentrozomun yerine geçen organel sitoplazmik mikrotübüllerdir. Sitoplazmik mikrotübüller, hücre bölünmesi sırasında kromozomların kutuplara taşınmasını sağlar.
Sentrozom ve sitoplazmik mikrotübüllerin karşılaştırması aşağıdaki gibidir:
| Özellik | Sentrozom | Sitoplazmik mikrotübüller |
|---|---|---|
| Bulundukları hücreler | Hayvan hücreleri | Bitki hücreleri |
| Yapısı | Bir çift sentriyolden oluşur | Mikrotübüllerden oluşur |
| İşlevleri | İğ ipliklerini oluşturur, hücrenin hareketini sağlar, hücrenin şeklini belirlemeye yardımcı olur | İğ ipliklerini oluşturur, hücre bölünmesini sağlar |
Sentrozomun bitki hücrelerinde bulunmamasının bazı nedenleri şunlardır:
- Bitki hücreleri, hayvan hücrelerine göre daha büyüktür. Bu nedenle bitki hücrelerinde iğ iplikleri, mikrofilamentler ve mikrotübüllerden oluşan bir sistem yeterlidir.
- Bitki hücreleri, hayvan hücrelerine göre daha yavaş bölünür. Dolayısıyla sentrozomun varlığı, hücre bölünmesinin daha hızlı gerçekleşmesine gerek yoktur.