Kullanıcıların ne olduğunu veya ne anlama geldiğini merak ettiği bazı kelimeler bulunuyor. Bu kelimelerden birisi de adezyon. Aşağıda bu konu hakkında bilmeniz gereken her şeyi bulacaksınız.
Adezyon Nedir?
Adezyon, farklı parçacıkların veya yüzeylerin birbirine yapışma eğilimi için belirtilen bir ifadedir. Bu eylem, iki yüzeyin moleküllerinin birbirlerine çekilmesinden kaynaklanır. Adezyon, yapıştırıcıların bağlanması, damlacıkların oluşumu ve hücrelerin birbirine yapışması gibi birçok uygulamada önemlidir.
Adezyonun iki temel türü bulunuyor; bunlar mekanik adezyon ve kimyasal adezyon. Mekanik adezyon, iki yüzeyin moleküllerinin birbirine geçmesinden kaynaklanır. Kimyasal adezyon ise iki yüzeyin molekülleri arasında kimyasal bağların oluşmasından kaynaklanır.
Adezyonun gücü, iki malzemenin yüzey enerjisi, yüzeylerin pürüzlülüğü ve yüzeylerdeki kirleticilerin varlığı gibi birçok faktöre bağlıdır. Karmaşık bir olgu olan adezyonun tam olarak ne olduğu anlaşılamamıştır. Ancak birçok uygulamada önemli bir özelliktir.
Adezyon Kuvveti Nedir?
Adezyon kuvveti, iki malzemeyi bir arada tutan kuvvete verilen isimdir. Bir sıvının katı bir yüzeye yapışmasına veya iki katı yüzeyin birbirine yapışmasına neden olan kuvvettir. Adezyon kuvveti, iki malzemenin molekülleri arasındaki çekim kuvveti tarafından oluşturulur. Moleküller arasındaki çekim kuvveti ne kadar güçlü olursa adezyon kuvveti de o kadar büyük olur.
İki ana türde adezyon kuvveti vardır:
- Van der Waals kuvvetleri, tüm moleküller arasında oluşan zayıf çekim kuvvetleridir. Moleküllerdeki elektronların eşitsiz dağılımından kaynaklanırlar.
- Kimyasal bağlar ise elektronları paylaşabilen moleküller arasında oluşan daha güçlü çekim kuvvetleridir. İyonik, kovalent veya hidrojen bağları şeklinde olabilirler.
İki malzeme arasındaki adezyon kuvveti, malzemelerin türüne ve yüzeylerinin pürüzlülüğüne bağlıdır. Genel olarak, benzer kimyasal özelliklere sahip malzemeler, farklı kimyasal özelliklere sahip malzemelere göre daha güçlü adezyon kuvvetine sahip olacaktır. Adezyon kuvvetini yüzey pürüzlülüğü de etkiler. Pürüzlü yüzeyler daha fazla yüzey alanına sahip olarak iki malzeme arasındaki temas noktalarının sayısını arttırır. Bu da doğal olarak adezyon kuvvetini artırır.
Adezyon kuvveti, yapıştırıcılar, kaplamalar ve baskı gibi birçok uygulama için önemli bir özelliktir. Ayrıca biyolojik dünyada hücre adezyonu ve doku oluşumu gibi konularda da önemlidir.
Adezyon Kohezyon Nedir?
Adezyon ve kohezyon, bir sıvının yüzeyinde etki eden iki kuvvettir. Adezyon, sıvı moleküllerinin başka bir malzemenin yüzeyine çekilmesini sağlayan kuvvettir. Kohezyon ise sıvı moleküllerinin birbirlerine çekilmesini sağlayan kuvvettir.
Adezyonun gücü, iki malzemenin yüzey enerjisine bağlıdır. Bir malzemenin yüzey enerjisi, o malzemenin moleküllerinin birbirlerine ne kadar güçlü bir şekilde çekildiğinin bir ölçüsüdür. Yüksek yüzey enerjisine sahip malzemeler, su gibi, diğer malzemelere güçlü bir şekilde yapışır.
Kohezyonun gücü, sıvı moleküllerinin arasındaki kuvvetlere bağlıdır. Bu kuvvetler, bir sıvının moleküllerinin birbirlerine çekilmesini sağlar. Su, molekülleri hidrojen bağları ile birbirine çekildiği için güçlü bir kohezyona sahiptir.
Adezyon ve kohezyon, sıvıların davranışını etkileyen önemli kuvvetlerdir. Yüzeylerin ıslanmasından, damlacıkların oluşumuna ve sıvıların kapiller etkisine kadar birçok olgunun oluşumundan sorumludurlar.
Adezyon Kohezyon Örnekleri
Aşağıda adezyon ve kohezyon için bazı örnekler göreceksiniz.
Adezyon örnekleri:
- Su damlacıklarının cam yüzeye yapışması
- Yapışkanlı bantların cildinize yapışması
- Boyaların duvara yapışması
- Mürekkebin kağıda yapışması
- Yapıştırıcının ahşaba yapışması
Kohezyon örnekleri:
- Bir yaprak üzerinde su damlacıklarının oluşması
- Cıvanın bir kapta küçük damlacıklar halinde durması
- Balın yavaşça akması
- Su üzerinde yüzen yağ
- Kan hücrelerinin bir araya pıhtılaşması
Yukarıdakiler adezyon ve kohezyon için yalnızca birkaç örnek. Bu kuvvetler, boyanın duvara nasıl yapıştığından kan hücrelerinin nasıl pıhtılaştığına kadar birçok farklı uygulamada önemlidir.
Adezyon ve Kohezyon Karşılaştırması
| Adezyon | Kohezyon |
|---|---|
| Farklı moleküller veya yüzeyler arasında görülen bir yüzey fenomenidir. | Benzer iki molekül veya atom arasında görülen bir fenomendir. |
| Moleküller arası bir fenomendir. | Molekül içi bir fenomendir. |
| Elektrostatik kuvvetler ve mekanik kuvvetler, yapışma sonucu oluşan çekici kuvvetlerdir. | Van der Waals kuvvetleri ve hidrojen bağları, yapışma olarak etki eden çekici kuvvetlerdir. |
| Yapışma kuvvetleri, su veya sıvının bir yüzey üzerinde yayılmasından sorumludur. | Yapışkan kuvvetler, su damlacıklarının oluşumundan sorumludur. |
| Su yükselmesi ve menisküs oluşumu, yapışma kuvvetlerini içerir. | Kapiler etkileşim, yüzey gerilimi ve su menisküsü, yapışkan kuvvetleri içerir. |
Yüzey Gerilimi Kohezyon mu Yoksa Adezyon mu?
Yüzey gerilimi, kohezyon kuvvetlerinin bir sonucu olarak sıvı moleküllerinin birbirine bağlı kalma eğiliminden kaynaklanır. Yani yüzey gerilimi, sıvı içindeki moleküller arasındaki kohezyon kuvvetlerinden kaynaklanır ve dolayısıyla kohezyon ile ilgilidir. Adezyon, iki farklı maddenin yüzeylerinin birbirine yapışma eğilimidir. Yani, yüzey gerilimi adezyonla ilgili değildir.